maandag 17 augustus 2015

Drie bijzondere groenprojecten op de Azoren

Verschillende beken stromen door het dal van de krater van Furnas

De archipel van de Azoren ligt in de warme golfstroom van de Atlantische oceaan. Dit heeft zijn invloed op de rijkdom van de planten die er voorkomen. Door het vochtige weer en het gematigde klimaat gedijen veel plantensoorten hier.
De eilanden groep is halverwege de 15e eeuw (her)ontdekt door Portugese en Vlaamse zeelieden. Nadat de handel en landbouw tot ontwikkeling kwamen en er een bestuur is ontwikkeld werden er dorpen en steden gebouwd. Hiermee gepaard gaande werden parken en landgoederen gerealiseerd. In die periode zijn planten uit andere windstreken ingevoerd en aangeplant. Enerzijds gebeurde dit vanwege economische belangen. Hierbij kan gedacht worden aan het invoeren van landbouwgewassen zoals onder andere thee, bananen zoete aardappel en ananas. Eveneens werden bomen voor de bosbouw geïntroduceerd zoals de Japanse ceder (Cryptomeria japonica). Anderzijds werden bijzondere soorten geïntroduceerd om de welvaart van de tuineigenaar te tonen en hiermee te pronken. Sommige soorten, zoals de gemberplant, woekeren zodanig dat ze de inheemse vegetatie bedreigen.
In dit artikel wil ik drie groenprojecten beschrijven op de Azoren. Het gaat om een historisch landgoed op São Miguel, een finca op Terceira en de botanische tuin van Horta op het eiland Faial.

Buitenplaats Terra Nostra, Furnas (São Miguel)
Landhuis op buitenplaats Terra Nostra met natuurzwemvijver.

Omstreeks 1775 bouwt de Amerikaan Thomas Hickling, rijke koopman uit Boston en honorair consul namens Amerika, een houten vakantiewoning in het dal van Furnas. Hiermee legt hij de basis van de buitenplaats Terra Nostra. Het dal van Furnas wordt gevormd door een krater met een diameter van 7 kilometer. Ogenschijnlijk is de vulkaan gedoofd maar de talrijke geisers en warmwaterbronnen bewijzen het tegendeel. Furnas heeft honderden kleine bronnen en beken, allemaal met verschillende eigenschappen en waterkwaliteiten. Buitenplaats Terra Nostra is gelegen in het midden van dit prachtige watersysteem.
Aan de voorzijde van het eenvoudige huis, dat Yankee Hall werd genoemd, was er een zwembad met middenin een eiland. Het natuurlijke zwembad werd , en wordt nog steeds, gevuld met warm bronwater uit een van de beken. Het geheel was omgeven door bomen die voornamelijk uit Noord Amerika kwamen. Een eik die door Hickling werd aangeplant is nog steeds aanwezig.

Laan met palmen door de buitenplaats.
Verschillende nieuwe soorten werden vanuit Noord-Amerika, Australië, Nieuw Zeeland, China en Zuid-Afrika geïmporteerd. Sommige van deze soorten domineren bepaalde delen van het park.
Omstreeks 1848 werd het geheel eigendom van Graaf da Praia die het houten huis heeft vervangen. De gravin, die een verwoed tuinierster was, heeft samen met haar man de twee hectare grote tuin vergroot met waterpartijen, bloemen parterres en beplantingen. Hun zoon, de markies da Praia e Montfort, heeft een standbeeld ter ere van zijn ouders in de tuin geplaatst. Hij heeft de Britse tuinman Milton naar Furnas gehaald. Samen hebben zij de waterpartijen verder uitgebreid, onder andere in de vorm van serpentinekanalen, Grotto’s aangelegd en een laan met Australische Koningspalmen (Arconthophoenix cunninganmiana) in de richting van het standbeeld van zijn ouders gerealiseerd. Rondom het standbeeld zijn acht Canarische dadelpalmen geplant (Phoenix canariensis).

De 2
e helft van de 19e eeuw markeren het hoogtepunt van de tuinkunst op de Azoren. Tussen de uitstekende tuinbazen van die periode steken Antonio Borges, José do Canto en José Jácome Correia er bovenuit. Zij strijden onderling om de mooiste parken te realiseren met de meest zeldzame plantencollecties. Na de roemtijd van deze vakmensen werden er twee Britse tuinbazen gecontracteerd, P. Wallace , en in 1845, George Brown, die waren voorgesteld door een toen al welbekende kwekerij van Withly en Osborne uit Fulham, Londen. De laatste ondernam allerlei initiatieven zoals het ontwerp en realisatie van het Murtas Park, nabij Hotel Terra Nostra.
Verschillende kanaaltjes door het park.
In de periode tot 1935 werd het park verwaarloosd totdat het Hotel Terra Nostra naast het park werd gebouwd. Vanaf die periode  werd de Schotse tuinbaas John McInroy ingehuurd voor de supervisie op de restauratie van het gehele park. Het terrein is uitgebreid tot zijn huidige omvang van 12,5 hectare.
In deze periode nam de bekendheid van Terra Nostra als Spa-resort toe. De Tweede Wereldoorlog maakte hier abrupt een eind aan. Ondanks de terugval behield het hotel zijn oorspronkelijke elegantie en de tuin werd zorgvuldig onderhouden. De Azoren waren destijds onbekend terrein en werden slechts bezocht door avonturiers of welingelichte reizigers.

Vanaf 1989, met de uitbreiding van het hotel, werd het park opnieuw gerenoveerd. Hiervoor zijn de tuinbouwkundige David Sayers en de bomenman Richard Green verantwoordelijk. In 1993 is het plan volledig gerenoveerd, waarbij meer dan 3000 verschillende bomen, struiken en vaste planten zijn aangeplant.

Van deze gevarieerde beplanting is het zeer zeker genieten in deze bijzondere setting van een historisch landgoedpark in de waterrijke krater van een vulkaan op de São Miguel. De weelderige beplanting en de verschillende bronnen, beken en geisers maken het tot een typische Azoriaanse buitenplaats.

Quinta da Nasce-Água, Angra do Herroísmo (Terceira)
Park gaat op een natuurlijke manier over in het landschap.
Een project van geheel andere orde is de Quinta da Nasce-ÁguaHet prachtige Quinta da Nasce-Água heeft een schitterende, landelijke locatie met uitzicht op de historische stad Angra do Heroísmo. Deze stad ligt op slechts 3 km afstand. De boerderij van het geboren water, zoals de naam luidt in het Nederlands, duidt op de bronnen die de tuinvijvers vullen. De boerderij is van een herenboer geweest en heeft een prachtige bestemming als hotel gekregen. 
Het door de oorspronkelijke eigenaar aangelegde park doet perfect dienst als ruimte om te recreëren voor de huidige hotelgasten. De combinatie van historisch landhuis en park is op deze manier intact gebleven en krijgt een functie waar meerdere gebruikers van kunnen genieten.


Exotische beplanting in de tuin van de quinta.
In het park wisselen gazons en solitaire bomen en boomgroepen elkaar af met slingerende paden, planten

Tuinmuren en verharding van natuursteen van het eiland.
borders en vijvers. Ook hier valt op dat de beplanting bestaat uit inheemse en exotische beplanting van over de gehele wereld. De verhardingen en bouwkundige elementen worden gezocht en gevonden op het eiland zelf. Natuursteen en lavagrind vormen de hoofdmaterialen voor de paden. Tuinmuren worden gemaakt van gehakte natuursteen van het eiland.
De relatie met de omgeving is hier op een mooie manier gebruikt. Het is onduidelijk voor de bezoeker, die kijkt vanaf het hoofdgebouw, waar het park eindigt en de omgeving begint. Dit is een geijkt middel om de tuin groter te laten lijken en onderdeel uit te laten maken van de omgeving.
Jardim Botánico, Horta (Faial)

Deze fraaie botanische tuin van circa 8.000m2, gelegen in het buurtschap Flamengos nabij Horta, geeft een overzicht van de vegetatie op de Azoren. De naam van het buurtschap verwijst naar de Vlamingen die als één van de eerste bewoners in grote getallen hier zijn komen wonen halverwege de 15e eeuw.
Onderdeel van de tuin met inheemse planten.
In totaal bestaat de tuin uit zeven onderdelen. Zo zijn er tuinen met medicinale en aromatische planten en kruiden, een deel met sierplanten die vooral in lokale eilandtuinen voorkomen en een tuin met een kleine collectie orchideeën. De meest aantrekkelijke tuin is de tuin met de inheemse planten die op de eilanden van de archipel voorkomen. Deze is bovendien het grootste onderdeel van de tuin. Deze collectie wordt getoond in een siertuin met meanderende paden, vijvers en diverse bosschages.
De naam Jardim Botanico Horta (Faial) doet vermoeden dat het de botanische tuin van het eiland Faial is. Toch heeft het vooral tot doel de flora van de gehele archipel te onderzoeken, te behouden en waar mogelijk ook projecten te initiëren de oorspronkelijke, inheemse vegetatie weer te herstellen. Aan de opzet van de tuin is te zien dat deze op een wetenschappelijke leest is geschoeid. Rondom het  oude landhuis - Quinta São Lourenço - zijn er zowel systematische als meer landschappelijke tuinen aangelegd. Het landhuis doet dienst als kantoor. Achter het hoofdgebouw is, ter gelegenheid van het twintig jarig jubileum, een nieuw bezoekerscentrum geopend. Hier is de mogelijkheid de tentoonstelling of een film te bekijken. Wanneer het regent, wat het nog wel eens wil doen, biedt het een welkom onderdak.
Uitbreiding van de botanische tuin .

De botanische tuin heeft een uitbreiding op een andere plek van het eiland, in het gehucht Pedro Miguel. De uitbreiding is gelegen op een hoogte van 400m en is circa zes hectare groot. De ontwikkeling ondergaat een herstel van de oorspronkelijke flora en fauna van het vochtige tot zeer vochtige laurierbos (Laurissilva). Naast de belangrijke wetenschappelijke rol die dit project behelst heeft het gebied een hoge landschappelijke waarde.

Literatuur over parken en tuinen op de Azoren
Voor tuinliefhebbers verscheen er de handige gids: Jardins & Parques dos Açores - Azores Parks and  Gardens, van Isabel Soares de Albergaria. Hierin zijn alle belangrijke tuinen op eilanden van de archipel beschreven. In totaal staan circa 65 tuinen en parken geschetst. Het boek verscheen als compleet Portugees-Engelse talige editie. Het boek is wetenschappelijk van beschrijving en interpretatie. De taal is echter zo toegankelijk dat het juist datgene heeft wat een breed toegankelijk gids moet hebben. Een absolute  must-have voor de tuinliefhebber die de Azoren wil bezoeken.






Geen opmerkingen:

Een reactie posten